Diabetesvoet: symptomen & wanneer naar een specialist
Voetproblemen zijn een van de meest voorkomende complicaties van diabetes. Gelukkig zijn de meeste problemen te voorkomen of vroeg te behandelen. In dit artikel leer je alles over de diabetesvoet: van vroege symptomen tot dagelijkse zorg en wanneer je hulp moet zoeken.
Zorgen over je voeten?
Een diabeteszorgspecialist of podotherapeut kan je voeten controleren en advies geven over de juiste verzorging.
Vind een Specialist in de BuurtTL;DR – Kernpunten
- 85% van amputaties is te voorkomen met goede preventie en vroege signalering
- Dagelijkse voetinspectie is essentieel – controleer op wondjes, roodheid en veranderingen
- Neuropathie-signalen: tintelingen, brandend gevoel, gevoelloosheid, nachtelijke pijn
- Direct naar arts bij open wonden, infectietekens of zwarte plekken
- Jaarlijkse screening door professional, vaker bij verhoogd risico
Wat is diabetesvoet?
Diabetesvoet is een verzamelnaam voor voetproblemen die ontstaan als gevolg van diabetes. Het is een van de meest voorkomende en ernstigste complicaties van zowel type 1 als type 2 diabetes. Naar schatting ontwikkelt 15-25% van alle mensen met diabetes ooit een voetwond.
De voetproblemen ontstaan door twee hoofdoorzaken die vaak samen voorkomen:
Zenuwschade (neuropathie)
Langdurig hoge bloedsuiker beschadigt de kleine zenuwen in je voeten. Hierdoor:
- • Voel je wondjes en blaren niet
- • Merk je temperatuurverschillen niet op
- • Verandert de vorm van je voet
- • Wordt de huid droger en scheurt sneller
Slechte doorbloeding
Diabetes kan de bloedvaten aantasten (perifeer arterieel vaatlijden). Hierdoor:
- • Genezen wonden veel langzamer
- • Krijgen cellen minder zuurstof
- • Wordt het moeilijker infecties te bestrijden
- • Kunnen wonden uitgroeien tot zweren
Waarom is diabetesvoet zo gevaarlijk?
De combinatie van verminderd gevoel en slechte wondgenezing is gevaarlijk. Je trapt op een scherp voorwerp maar voelt het niet. De wond wordt niet opgemerkt en geeft geen pijn. Door slechte doorbloeding geneest de wond niet en raakt geïnfecteerd. Zonder behandeling kan dit leiden tot ernstige infectie of zelfs amputatie. Het goede nieuws: 85% van de amputaties is te voorkomen met goede zorg.
Risicofactoren voor voetproblemen
Niet iedereen met diabetes krijgt voetproblemen. Deze factoren verhogen het risico:
Langdurige diabetes
Hoe langer je diabetes hebt, hoe groter het risico op zenuw- en vaatschade.
Slechte bloedsuikercontrole
Langdurig hoge bloedsuiker beschadigt zenuwen en bloedvaten.
Roken
Roken verslechtert de doorbloeding en vertraagt wondgenezing.
Hoge bloeddruk
Verhoogde bloeddruk beschadigt bloedvaten en vermindert doorbloeding.
Hoog cholesterol
Verhoogd cholesterol leidt tot aderverkalking en slechte doorbloeding.
Overgewicht
Extra druk op de voeten en verhoogd risico op huidproblemen.
Eerdere voetproblemen
Wie eerder wonden of amputatie had, heeft hoger risico op nieuwe problemen.
Slechtziendheid
Moeilijker om voeten te inspecteren en kleine problemen te zien.
Symptomen van neuropathie herkennen
Zenuwschade (neuropathie) ontwikkelt zich geleidelijk. Vroege herkenning is cruciaal. Let op deze symptomen:
| Symptoom | Beschrijving | Fase |
|---|---|---|
| Tintelingen en prikkelingen | Alsof er speldenprikken in je voeten zitten, vooral in rust. | Vroeg |
| Brandend gevoel | Je voeten voelen warm of brandend aan, ook zonder warmtebron. | Vroeg |
| Gevoelloosheid | Verminderd of afwezig gevoel, je voelt wondjes niet meer. | Gevorderd |
| Temperatuurgevoeligheid verminderd | Je voelt niet meer goed of iets heet of koud is. | Gevorderd |
| Nachtelijke pijn | Scherpe, stekende pijn die vooral s nachts erger is. | Variabel |
| Watten-gevoel | Het gevoel alsof je op watten loopt of sokken aanhebt. | Gevorderd |
| Spierzwakte | Verminderde kracht in voeten en onderbenen, balansproblemen. | Laat |
| Vervorming voeten | Verandering in vorm door spierzwakte (klauwstand tenen, holvoet). | Laat |
Zelf testen op gevoeligheid
Een eenvoudige test: raak je voetzool aan met een wattenstokje of de punt van een pen. Voel je dit op alle plekken? Test ook of je het verschil voelt tussen warm en koud water. Bij twijfel over je gevoel: laat je voeten professioneel testen bij je diabetesteam.
Dagelijkse voetzorg: 6 essentiële stappen
Goede dagelijkse voetzorg is de belangrijkste manier om problemen te voorkomen. Maak dit onderdeel van je dagelijkse routine:
1. Dagelijkse inspectie
Bekijk elke dag je voeten, ook tussen de tenen en onder de voetzolen. Gebruik een spiegel of vraag hulp als je niet goed kunt zien.
- Let op roodheid, blaren, wondjes
- Check op eelt en kloven
- Let op verkleuring of zwelling
2. Wassen en drogen
Was je voeten dagelijks met lauwwarm water (test temperatuur met elleboog). Droog goed af, vooral tussen de tenen.
- Niet te heet water
- Niet weken (verzwakt huid)
- Voorzichtig deppen, niet wrijven
3. Huid verzorgen
Smeer voeten in met neutrale, niet-vette crème. Niet tussen de tenen (houdt vocht vast). Behandel eelt voorzichtig.
- Dagelijks insmeren
- Speciale voetencrème gebruiken
- Geen eelt wegsnijden zelf
4. Nagels knippen
Knip nagels recht af, niet te kort. Vijl scherpe hoeken voorzichtig bij. Laat ingewassen nagels behandelen door professional.
- Recht afknippen
- Niet in hoeken knippen
- Bij problemen naar pedicure/podotherapeut
5. Goede schoenen en sokken
Draag goed passende schoenen met voldoende ruimte. Draag schone, naadloze sokken van natuurlijke materialen.
- Controleer schoenen op steentjes
- Niet op blote voeten lopen
- Nieuwe schoenen inlopen
6. Bloedsomloop stimuleren
Beweeg regelmatig je voeten en tenen. Leg voeten niet over elkaar. Vermijd te strakke sokken of kousen.
- Voetgymnastiek doen
- Niet te lang stilzitten
- Niet roken
Wanneer naar de arts?
Snelle actie bij problemen kan ernstige complicaties voorkomen. Weet wanneer je hulp moet zoeken:
Open wond die niet geneest
Binnen 24 uurWonden die na een paar dagen niet verbeteren, kunnen snel verslechteren.
Roodheid, warmte, zwelling
Dezelfde dagTekenen van infectie die snel behandeld moeten worden.
Zwarte of donkere plekken
Direct/spoedKan duiden op afstervend weefsel (necrose) - medisch noodgeval.
Koorts bij voetproblemen
Dezelfde dagKoorts wijst op systemische infectie die antibiotica nodig heeft.
Pus of vieze geur uit wond
Binnen 24 uurTeken van infectie die behandeling nodig heeft.
Plotselinge ernstige pijn
Dezelfde dagKan wijzen op acute doorbloedingsproblemen.
Ingegroeide nagel met ontsteking
Binnen een weekKan zich verergeren tot ernstigere infectie.
Hardnekkig eelt of likdoorns
Bij volgende controleKunnen drukplekken worden, laat professioneel behandelen.
Twijfel? Bel altijd
Bij twijfel over de ernst van een voetprobleem: bel je huisarts of huisartsenpost. Liever een keer "voor niets" gebeld dan te laat actie ondernomen. Voetproblemen bij diabetes kunnen snel verslechteren.
Welke specialist voor welk probleem?
Bij voetproblemen kunnen verschillende specialisten betrokken zijn. Hier is een overzicht:
Podotherapeut
Voetspecialist die behandelt en adviseert bij voetproblemen. Maakt zonodig steunzolen of orthesen.
Wanneer: Bij verhoogd risico, eelt, standafwijkingen, drukplekken
Medisch pedicure
Gespecialiseerde voetverzorging, nagelbehandeling en eeltverwijdering.
Wanneer: Reguliere voetzorg, nagelklachten, eelt
Diabetesverpleegkundige
Coördineert diabeteszorg en doet jaarlijkse voetscreening.
Wanneer: Jaarlijkse controle, vragen over voetzorg
Vaatchirurg
Specialist in bloedvaten, kan doorbloeding verbeteren.
Wanneer: Bij ernstige doorbloedingsproblemen
Orthopedisch schoenmaker
Maakt orthopedische schoenen op maat.
Wanneer: Bij verhoogd risico, voetvervorming, na eerdere amputatie
Wondverpleegkundige
Gespecialiseerd in behandeling van moeilijk genezende wonden.
Wanneer: Bij chronische wonden, complexe wondverzorging
Preventie: voetproblemen voorkomen
De beste behandeling is voorkomen. Deze maatregelen verlagen je risico op voetproblemen significant:
Goede bloedsuikercontrole
Een goede HbA1c vermindert het risico op zenuwschade significant.
Stop met roken
Roken is een van de grootste risicofactoren voor voetproblemen.
Beweeg regelmatig
Beweging verbetert de doorbloeding en insulinegevoeligheid.
Controleer bloeddruk
Hoge bloeddruk beschadigt bloedvaten, ook in de voeten.
Gezonde voeding
Ondersteunt bloedsuikercontrole en algemene gezondheid.
Regelmatige controles
Jaarlijkse voetscreening is essentieel, vaker bij verhoogd risico.
De kracht van bloedsuikercontrole
Onderzoek toont dat elke 1% daling in HbA1c het risico op neuropathie met 35-40% vermindert. Goede bloedsuikercontrole is daarmee de belangrijkste preventiemaatregel. Bespreek met je arts welke medicatie en leefstijlaanpassingen je kunnen helpen.
Veelgestelde vragen
Wat is diabetesvoet precies?
Diabetesvoet is een verzamelnaam voor voetproblemen die ontstaan door diabetes. Het omvat zenuwschade (neuropathie), slechte doorbloeding (perifeer arterieel vaatlijden), infecties en wonden die slecht genezen. Door langdurig hoge bloedsuiker raken zenuwen en bloedvaten beschadigd. Hierdoor voel je wondjes niet meer (neuropathie) en genezen ze slecht (slechte doorbloeding). Kleine problemen kunnen zo uitgroeien tot ernstige complicaties. Naar schatting ontwikkelt 15-25% van mensen met diabetes ooit een voetwond.
Hoe vaak moet ik mijn voeten laten controleren bij diabetes?
De aanbeveling is minimaal jaarlijks een professionele voetcontrole bij je huisarts, <Link href="/blog/wat-doet-een-diabeteszorgspecialist" className="text-blue-600 hover:underline">diabetesteam</Link> of podotherapeut. Bij verhoogd risico (neuropathie, slechte doorbloeding, eerdere wonden, voetvervorming) is 3-6 maandelijkse controle noodzakelijk. Daarnaast is dagelijkse zelfcontrole essentieel: bekijk elke dag je voeten om problemen vroeg te signaleren. Bij de jaarlijkse controle wordt gevoeligheid, doorbloeding en huidconditie getest.
Welke symptomen wijzen op zenuwschade in de voeten?
Typische symptomen van diabetische neuropathie zijn: tintelingen en prikkelend gevoel (speldenprikken), brandend gevoel in de voeten, gevoelloosheid of doof gevoel, verminderd temperatuurgevoel (je voelt niet meer of iets heet of koud is), scherpe of stekende pijn die vooral 's nachts erger is, en het niet meer voelen van kleine verwondingen. Soms voelen de voeten alsof je op watten loopt. In latere stadia kunnen spierzwakte en vervorming van de voeten optreden. <Link href="/blog/hoge-bloedsuiker-hyperglycemie" className="text-blue-600 hover:underline">Langdurig hoge bloedsuiker</Link> is de belangrijkste oorzaak.
Wanneer moet ik direct naar een arts met mijn voet?
Ga direct (dezelfde dag of spoed) naar een arts bij: open wonden die niet genezen of verergeren, roodheid, warmte en zwelling (tekenen van infectie), zwarte of donkere plekken (kan duiden op afstervend weefsel), koorts in combinatie met voetproblemen, plotselinge ernstige pijn, blaren of wonden met pus of vieze geur. Wacht niet af bij deze symptomen – snelle behandeling voorkomt ernstige complicaties. Bij twijfel: bel je huisarts of huisartsenpost.
Kan diabetesvoet leiden tot amputatie?
Ja, in ernstige gevallen kan diabetesvoet tot amputatie leiden. Jaarlijks worden in Nederland duizenden amputaties uitgevoerd als gevolg van diabetes. Echter, het goede nieuws is dat 85% van deze amputaties te voorkomen is met goede preventie, vroege signalering en tijdige behandeling. De sleutels zijn: dagelijkse voetcontrole, goede <Link href="/blog/hba1c-uitgelegd" className="text-blue-600 hover:underline">bloedsuikerregulatie</Link>, niet roken, regelmatige professionele controle, en direct actie bij problemen.
Welke schoenen zijn geschikt bij diabetes?
Kies schoenen met: voldoende ruimte voor de tenen (je tenen moeten kunnen bewegen), zachte binnenkant zonder naden die kunnen schuren, stevige zool die beschermt tegen scherpe voorwerpen, goede pasvorm (niet te strak maar ook niet te los), en bij voorkeur met veters of klittenband zodat je ze kunt aanpassen. Koop schoenen aan het eind van de dag wanneer je voeten het dikst zijn. Loop nieuwe schoenen geleidelijk in. Bij verhoogd risico (neuropathie, eerdere wonden, voetvervorming) zijn orthopedische schoenen op maat aan te raden – deze worden vaak vergoed.
Conclusie
Diabetesvoet is een serieuze maar grotendeels te voorkomen complicatie. Door dagelijkse aandacht voor je voeten, goede bloedsuikercontrole en tijdig ingrijpen bij problemen kun je ernstige gevolgen voorkomen. Vergeet niet: 85% van de amputaties door diabetes is te voorkomen.
De sleutels tot gezonde voeten zijn: dagelijkse inspectie, goede hygiëne, passende schoenen, regelmatige professionele controle en direct actie bij problemen. Maak voetzorg een vast onderdeel van je dagelijkse routine, net als gezond eten en je medicatie innemen.
Heb je zorgen over je voeten of wil je meer weten over preventie? Neem contact op met je diabetesteam of zoek een gespecialiseerde voetzorgverlener bij jou in de buurt.
Tijd voor een voetcontrole?
Vind een diabeteszorgspecialist of podotherapeut bij jou in de buurt voor professionele voetzorg.
Vind Diabeteszorg in De Buurt